زمان تقریبی مطالعه: 9 دقیقه
 

احتجاج‌های ابراهیم (قرآن)





حضرت ابراهیم علیه‌السلام احتجاج‌هایی با مشرکان، بت‌پرستان، نمرود و ... داشتند. دراین مقاله آیات مرتبط با احتجاج‌های حضرت ابراهیم علیه‌السلام معرفی می‌شوند.


۱ - ناتوانی مشرکان در برابر حضرت ابراهیم



ناتوانى مشرکان از مقابله با منطق و احتجاج ابراهيم علیه‌السلام برضدّ شرک و بت‌پرستی:
۱. ولقد ءاتينآ إبرهيم رشده من قبل وكنّا به علمين‌• إذ قال لأبيه وقومه ما هذه التّماثيل الّتى أنتم لها عكفون‌• قالوا ءأنت فعلت هذا بالهتنا يإبرهيم‌• قال بل فعله كبيرهم هذا فسلوهم إن كانوا ينطقون‌• فرجعوا إلى‌ أنفسهم فقالوا إنّكم أنتم‌الظَّلمون‌• ثمّ نكسوا على‌ رءوسهم لقد علمت ما هؤلاء ينطقون‌• قالوا حرّقوه وانصروا ءالهتكم إن كنتم فعلين.
۲. و انّ من شيعته لابرهيم‌• اذ قال لابيه و قومه ماذا تعبدون‌• ائفكا ءالهة دون اللَّه تريدون‌• قالوا ابنوا له بنينا فألقوه فى الجحيم.

۲ - ناتوانی نمرود در برابر حضرت ابراهیم



ناتوانى نمرود از مقابله با احتجاج‌هاى ابراهيم علیه‌السلام:
ألم تر إلى الّذى حاجّ إبرهيم فى ربّه أن ءاتيه اللّه الملك إذ قال إبرهيم ربّى الّذى يحيى ويميت قال أنا أحيى و أميت قال إبرهيم فإنّ اللّه يأتى بالشّمس من المشرق فأت بها من المغرب فبهت الّذى كفر واللّه لايهدى القوم الظَّلمين.

۳ - ناتوانی آزر در برابر حضرت ابراهیم



ناتوانى آزر از مقابله با احتجاج‌هاى منطقى ابراهيم علیه‌السلام:
واذكر فى الكتب إبرهيم إنّه كان صدّيقا نّبيًّا• إذ قال لأبيه يأبت لم تعبد ما لايسمع ولايبصر ولايغنى عنك شيا• يأبت إنّى قد جآءنى من العلم ما لم يأتك فاتّبعنى أهدك صرطا سويًّا• قال أراغب أنت عن ءالهتى يإبرهيم لئن لّم تنته لأرجمنّك واهجرنى مليًّا.

۴ - احتجاج بر ضد نمرود



••• احتجاج ابراهيم علیه‌السلام با نمرود و درخواست حضرت از وى به آوردن خورشید از مغرب براى اثبات ادّعاى خود:
الم تر الى الذى حاجّ ابرهيم فى ربّه ان ءاتيه اللَّه الملك اذ قال ابرهيم ربّى الذى يحيى و يميت قال انا احيى و اميت قال ابرهيم فإنّ اللَّه ياتى بالشمس من المشرق فات بها من المغرب فبهت الذى كفر ....

••• احتجاج ابراهيم علیه‌السلام برضدّ نمرود بر ربوبیّت خدا، به آوردن خورشيد از مشرق به اراده خدا:
ألم تر إلى الّذى حاجّ إبرهيم فى ربّه أن ءاته اللّه الملك إذ قال إبرهيم ربّى الّذى يحيى ويميت قال أنا أحيى وأميت قال إبرهيم‌فإنّ اللّه يأتى بالشّمس من المشرق فأت بها من المغرب فبهت الّذى كفر ....

••• اثبات ربوبيّت خدا از راه احیا و اماته موجودات، از احتجاجات ابراهيم علیه‌السلام بر ضدّ نمرود:
ألم تر إلى الّذى حاجّ إبرهيم فى ربّه أن ءاته اللّه الملك إذ قال إبرهيم ربّى الّذى يحى ويميت قال أنا أحى وأميت قال إبرهيم‌فإنّ اللّه يأتى بالشّمس من المشرق فأت بها من المغرب فبهت الّذى كفر ....

۴.۱ - درماندگی نمرود


احتجاج ابراهيم علیه‌السلام، سبب بُهت و درماندگی نمرود:
الم تر الى الذى حاجّ ابرهيم فى ربّه ان ءاتيه اللَّه الملك اذ قال ابرهيم ربّى الذى يحيى و يميت قال انا احيى و اميت قال ابرهيم فإنّ اللَّه ياتى بالشمس من المشرق فأت بها من المغرب فبهت الذى كفر ....

۴.۲ - غلبه حضرت ابراهیم


غلبه ابراهيم علیه‌السلام در احتجاج خود با نمرود، نمونه‌اى از هدایت الهی:
اللّه ولىّ الّذين ءامنوا يخرجهم مّن الظّلمت إلى النّور والّذين كفروا أولياؤهم الطَّغوت يخرجونهم مّن النّور إلى الظّلمت أولئك أصحب النّار هم فيها خلدون‌• ألم تر إلى الّذى حاجّ إبرهيم فى ربّه أن ءاتيه اللّه الملك إذ قال إبرهيم ربّى الّذى يحيى ويميت قال أنا أحيى وأميت قال إبرهيم‌فإنّ اللّه يأتى بالشّمس من المشرق فأت بها من المغرب فبهت الّذى كفر واللّه لايهدى القوم الظَّلمين‌. از ارتباط بين دو آيه اين نكته استفاده مى‌شود كه خداوند در آيه ۲۵۷ از هدایت مؤمنان به حق سخن گفته و در آيات بعدى، سه نمونه از هدایت خود را بيان كرده است.

۵ - احتجاج بر ضد آزر



عدم صلاحيّتِ دست‌سازهاى بشرى براى پرستش، از احتجاج‌هاى ابراهيم علیه‌السلام برضدّ آزر و قومش:
۱. و اذ قال ابرهيم لابيه ءازر اتتّخذ اصناما ءالهة انّى اريك و قومك فى ضلل مبين.
۲. اذ قال لابيه و قومه ما هذه التماثيل الّتى انتم لها عكفون.
۳. و انّ من شيعته لابرهيم‌• قال اتعبدون ما تنحتون‌• و اللَّه خلقكم و ما تعملون.

۶ - احتجاج بر ضد مشرکان



براهين ابراهيم علیه‌السلام در برابر مشركان، از عطایای الهی به وى:
وتلك حجّتنآ ءاتينهآ إبرهيم على‌ قومه ....

۶.۱ - استدلال بر نفی ربوبیت غیر خدا


استدلال ابراهيم علیه‌السلام بر نفى ربوبيّت غير خدا، از راه خالقیت خداوند:
فلمّا رءا الشّمس بازغة قال هذا ربّى هذا أكبر فلمّآ أفلت قال يقوم إنّى برى‌ء مّمّا تشركون‌• إنّى وجّهت وجهى للّذى فطر السّموت والأرض حنيفا ومآ أنا من المشركين‌• و حآجّه قومه قال أتحجّونّى فى‌اللّه وقد هدن ...• وكيف أخاف مآ أشركتم و لاتخافون أنّكم أشركتم باللّه ما لم ينزّل به عليكم سلطنا ....

۶.۲ - عدم صلاحیت اجرام آسمانی


احتجاج ابراهيم علیه‌السلام بر عدم صلاحيّتِ ستارگان و ماه و خورشيد براى پرستش، به دليل افولشان:
فلمّا جنّ عليه اليل رءا كوكبا قال هذا ربّى فلمّا افل قال لا احبّ الافلين‌• فلمّا رءا القمر بازغا قال هذا ربّى فلمّا افل قال لئن لم يهدنى ربّى لاكوننّ من القوم الضالّين‌• فلمّا رءا الشمس بازغه قال هذا ربّى هذا اكبر فلمّا افلت قال يقوم انّى برى‌ء ممّا تشركون.

۶.۳ - روش استدلال جدلی


استدلال جدلی و تظاهر ابراهيم علیه‌السلام به پرستش اجرام آسمانی، شيوه‌اى براى ابطال عقاید مشرکان:
فلمّا جنّ عليه اليل رءا كوكبا قال هذا ربّى فلمّا افل قال لا احبّ الافلين‌• فلمّا رءا القمر بازغا قال هذا ربّى فلمّا افل قال لئن لم يهدنى ربّى لاكوننّ من القوم الضالّين‌• فلمّا رءا الشمس بازغه قال هذا ربّى هذا اكبر فلمّا افلت قال يقوم انّى برى‌ء ممّا تشركون.

۷ - احتجاج بر ضد بت‌پرستان




۷.۱ - ناتوانی بت‌ها بر سود انسان‌ها


ناتوانى بت‌ها بر سود و زیان انسان‌ها، از احتجاج‌هاى ابراهيم علیه‌السلام:
۱. ولقد ءاتينآ إبرهيم رشده من قبل وكنّا به علمين‌• إذ قال لأبيه وقومه ما هذه‌ التّماثيل الّتى أنتم لها عكفون‌• قال افتعبدون من دون اللَّه ما لاينفعكم شيئا و لا يضرّكم.
۲. و اتل عليهم نبا ابرهيم‌• قالوا نعبد أصناما فنظلّ لها عكفين‌• قال هل يسمعونكم اذ تدعون‌• او ينفعونكم او يضرّون.

۷.۲ - ناتوانى بت‌ها از شنيدن و ديدن


ناتوانى بت‌ها از شنیدن و دیدن، و رساندن هر گونه نفع به بت‌پرستان، دليلِ عدم صلاحيّت آن‌ها براى پرستش، از نظر ابراهيم علیه‌السلام:
۱. واذكر فى الكتب إبرهيم إنّه كان صدّيقا نّبيًّا• اذ قال لابيه يابت لم تعبد ما لايسمع و لايبصر و لا يغنى عنك شيئا.
۲. واتل عليهم نبأ إبرهيم‌• قال هل يسمعونكم إذ تدعون.

۷.۳ - ناتوانی بت‌ها در پاسخگویی


ناتوانی بت‌ها در پاسخ‌گويى، احتجاج ابراهيم علیه‌السلام بر ضدّ بت‌پرستان:
فجعلهم جذذا الّا كبيرا لهم لعلّهم اليه يرجعون‌• قالوا سمعنا فتى يذكرهم يقال له إبرهيم‌• قال بل فعله كبيرهم هذا فسئلوهم ان كانوا ينطقون‌• ثمّ نكسوا على‌ رءوسهم لقد علمت ما هؤلاء ينطقون.

۷.۴ - ناتوانی بت‌ها بر سخن گفتن


ناتوانى بت‌ها بر سخن گفتن، احتجاج ابراهيم علیه‌السلام براى اثبات عدم صلاحيّتشان جهت پرستش:
۱. قال بل فعله كبيرهم هذا فسئلوهم ان كانوا ينطقون‌• قال أفتعبدون من دون اللّه ما لاينفعكم شيا ولايضرّكم.
۲. فراغ الى‌ ءالهتهم فقال الا تاكلون‌• ما لكم لا تنطقون‌• قال أتعبدون ما تنحتون.

۷.۵ - دست‌ساز بودن بت‌ها


مخلوقيّت و دست‌ساز بودن بت‌ها، دليل عدم صلاحيت آن‌ها براى پرستش، از احتجاجات ابراهيم علیه‌السلام:
وإنّ من شيعته لإبرهيم‌• قال أتعبدون ما تنحتون‌• واللّه خلقكم وما تعملون.

۸ - احتجاج با مدعیان ربوبیت



استدلال ابراهيم علیه‌السلام بر نفى ربوبیّت غير خدا و اثبات ربوبيّت خدا از راه خالقیّت او:
۱. وكذلك نرى إبرهيم ملكوت السّموت والأرض ...• فلمّا جنّ عليه الّيل رءا كوكبا قال هذا ربّى فلمّآ أفل قال لا أحبّ الأفلين‌• فلمّا رءا القمر بازغا قال هذا ربّى فلمّآ أفل قال لئن لّم يهدنى ربّى لأكوننّ من القوم الضّآلّين‌• فلمّا رءا الشّمس بازغة قال هذا ربّى هذا أكبر فلمّآ أفلت قال يقوم إنّى برى‌ء مّمّا تشركون‌• إنّى وجّهت وجهى للّذى فطر السّموت والأرض حنيفا ومآ أنا من المشركين.
۲. ولقد ءاتينآ إبرهيم رشده من قبل وكنّا به علمين‌• قال بل رّبّكم ربّ السّموت والأرض الّذى فطرهنّ ....
۳. واتل عليهم نبأ إبرهيم‌• قال أفرءيتم مّا كنتم تعبدون‌• فإنّهم عدوٌّ لّى إلّاربّ العلمين‌• الذى خلقنى فهو يهدين.
۴. وإنّ من شيعته لإبرهيم‌• إذ قال لأبيه و قومه ماذا تعبدون‌• أئِفكا ءالهة دون اللّه تريدون‌• فما ظنّكم بربّ العلمين‌• واللّه خلقكم وما تعملون.

۹ - پانویس


 
۱. انبیاء/سوره۲۱، آیه۵۱.    
۲. انبیاء/سوره۲۱، آیه۵۲.    
۳. انبیاء/سوره۲۱، آیات۶۲-۶۵.    
۴. انبیاء/سوره۲۱، آیه۶۸.    
۵. صافات/سوره۳۷، آیه۸۳.    
۶. صافات/سوره۳۷، آیه۸۵.    
۷. صافات/سوره۳۷، آیه۸۶.    
۸. صافات/سوره۳۷، آیه۹۷.    
۹. بقره/سوره۲، آیه۲۵۸.    
۱۰. مریم/سوره۱۹، آیات۴۱-۴۳.    
۱۱. مریم/سوره۱۹، آیه۴۶.    
۱۲. بقرة/سوره۲، آیه۲۵۸.    
۱۳. بقره/سوره۲، آیه۲۵۸.    
۱۴. بقره/سوره۲، آیه۲۵۸.    
۱۵. بقرة/سوره۲، آیه۲۵۸.    
۱۶. بقرة/سوره۲، آیه۲۵۷.    
۱۷. بقرة/سوره۲، آیه۲۵۸.    
۱۸. طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۲، ص۳۵۶.    
۱۹. انعام/سوره۶، آیه۷۴.    
۲۰. انبیاء/سوره۲۱، آیه۵۲.    
۲۱. صافات/سوره۳۷، آیه۸۳.    
۲۲. صافات/سوره۳۷، آیه۹۵.    
۲۳. صافات/سوره۳۷، آیه۹۶.    
۲۴. انعام/سوره۶، آیه۸۳.    
۲۵. انعام/سوره۶، آیات۷۸-۸۱.    
۲۶. انعام/سوره۶، آیات۷۶-۷۸.    
۲۷. انعام/سوره۶، آیات۷۶-۷۸.    
۲۸. انبیاء/سوره۲۱، آیه۵۱.    
۲۹. انبیاء/سوره۲۱، آیه۵۲.    
۳۰. انبیاء/سوره۲۱، آیه۶۶.    
۳۱. شعراء/سوره۲۶، آیه۶۹.    
۳۲. شعراء/سوره۲۶، آیات۷۱-۷۳.    
۳۳. مریم/سوره۱۹، آیه۴۱.    
۳۴. مریم/سوره۱۹، آیه۴۲.    
۳۵. شعراء/سوره۲۶، آیه۶۹.    
۳۶. شعراء/سوره۲۶، آیه۷۲.    
۳۷. انبیاء/سوره۲۱، آیه۵۸.    
۳۸. انبیاء/سوره۲۱، آیه۶۰.    
۳۹. انبیاء/سوره۲۱، آیه۶۳.    
۴۰. انبیاء/سوره۲۱، آیه۶۵.    
۴۱. انبیاء/سوره۲۱، آیه۶۳.    
۴۲. انبیاء/سوره۲۱، آیه۶۶.    
۴۳. صافات/سوره۳۷، آیه۹۱.    
۴۴. صافات/سوره۳۷، آیه۹۲.    
۴۵. صافات/سوره۳۷، آیه۹۵.    
۴۶. صافات/سوره۳۷، آیه۸۳.    
۴۷. صافات/سوره۳۷، آیه۹۵.    
۴۸. صافات/سوره۳۷، آیه۹۶.    
۴۹. انعام/سوره۶، آیات۷۵-۷۹.    
۵۰. انبیاء/سوره۲۱، آیه۵۱.    
۵۱. انبیاء/سوره۲۱، آیه۵۶.    
۵۲. شعراء/سوره۲۶، آیه۶۹.    
۵۳. شعراء/سوره۲۶، آیه۷۵.    
۵۴. شعراء/سوره۲۶، آیه۷۷.    
۵۵. شعراء/سوره۲۶، آیه۷۸.    
۵۶. صافات/سوره۳۷، آیه۸۳.    
۵۷. صافات/سوره۳۷، آیه۸۵.    
۵۸. صافات/سوره۳۷، آیه۸۶.    
۵۹. صافات/سوره۳۷، آیه۸۷.    
۶۰. صافات/سوره۳۷، آیه۹۶.    


۱۰ - منبع


مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲، ص۸۴، برگرفته از مقاله «احتجاج‌های ابراهیم».    


رده‌های این صفحه : احتجاج | حضرت ابراهیم | موضوعات قرآنی




آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.